TWEE KANDELAARS

De kandelaars hebben een ronde, vlakke voet, slechts versierd met een profiellijn, waarvan de welving voert tot aan een gelobde manchet. Vanaf deze manchet rijst een achtpasvormige stam omhoog, die, mede door op drie plaatsen aangebrachte profielbanden, de suggestie wekt van acht bijeengebonden pijpen. In de schacht past een losse kaarsenhouder met een ronde vetvanger.

Dergelijke pijpkandelaars behoren tot de twee varianten die omstreeks 1660 in de Nederlandse zilversmeedkunst geïntroduceerd worden. Beide varianten hebben een ronde voet, maar waar het andere model een getordeerde schacht heeft en meestal is gedecoreerd in bloemstijl, zijn deze pijpkandelaars juist van een klassiek-barokke snit. Slechts van één Nederlandse zilversmid zijn kandelaars van beide typen bewaard gebleven: de in Bergen op Zoom werkzame zilversmid Adriaan Cornelisz van Ferny. Tientallen zilveren voorbeelden van dit type kandelaar bleven bewaard, soms nagenoeg gelijk aan deze Bergse stukken, zoals een 21 cm hoge set vervaardigd in Oudenaarde (kerkelijk kunstbezit; hieronder).

De populariteit is ook af te lezen aan de bekende loterijprent van Durgerdam uit 1687, die voor een set pijpkandelaars een prijs van honderd gulden vermeldt. Dat deze kandelaars een modeverschijnsel betreffen dat in trek was, bewijzen ook versies in faience (al dan niet in een Delfts-blauw- uitmonstering) en in onedel metaal. Een 20,8 cm hoge kandelaar in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam lijkt bijna een kopie, uitgevoerd in geelkoper (hieronder). De populariteit uit zich zelfs in zilveren miniatuurtjes, zoals twee 4,1 cm hoge exemplaren van de Amsterdammer Frederik van Strant I demonstreren (particuliere collectie; hieronder).