KISTJE

tweede helft 17de eeuw
Batavia (Nederlands-Indië)

De vorm van het kistje herinnert aan westerse exemplaren, zoals Friese knottekistjes (toogvorm van het scharnierende deksel, scharnierend handvat bovenop, bolvormige pootjes) of – gezien het grotere formaat – juwelenkistjes. Een gebruik als sirihkistje is mogelijk gezien de afmetingen: de slotplaat heeft bovendien de hartvorm van een sirihblad, maar is wel gekroond. Het kistje is overtrokken met gedreven bloem- en bladranken in een symmetrische compositie. Zoals gebruikelijk in en rond Batavia zijn de gedreven bloemen heel specifiek uitgebeeld: zijwaarts bezien, maar met een hart dat van bovenaf is weergegeven. Dit karakteristieke bloemwerk komt onder meer terug op zilveren sirihbladhouders (hieronder) en (ebben)houten kistjes (hieronder).[1] Zilverwerk uit Batavia is zelden gemerkt; het koloniale kistje is alsnog in Amsterdam gekeurd, waarschijnlijk bij de invoer in Nederland. Het sleuteltje ging verloren. Op de onderzijde is een ‘A’ gegrift.

[1] Sirihblad-houder linksboven: Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr BK-1986-20; kistje linksonder: Gemeentemuseum Den Haag, inv.nr 0811442 (Titus M. Eliëns, Zilver uit Batavia / Silver from Batavia (cat. Gemeentemuseum Den Haag), Den Haag/Zwolle 2012, p. 61-63, afb. 31-32). Sirihblad-houder: J. Veenendaal, ‘Een zilveren sirihbladhouder’, Bulletin van het Rijksmuseum, 35 (1987), p. 10-15, p. 10-15 (in Batavia door een Zuid-Indiër gemaakt of eventueel van de Coromandelkust geïmporteerd in de periode 1680-1720); Zilver uit de tijd van de Verenigde Oostindische Compagnie (cat. Gemeentemuseum Den Haag), Den Haag/Zwolle 1998, nr 75; Eliëns 2012, afb. 11.

Afmetingen

hoogte 12,5 cm (zonder hengsel), breedte 14,1 cm, diepte 8,7 cm

Materiaal

Zilver

Gewicht

531,1 gr

Merken

geen oude merken

later toegevoegd:
stadskeur wapen Amsterdam
Q (lossingsteken Gouda 1795)
I cursief (I cursief 1906-1953; belastingteken voor nieuwe Nederlandse edelmetalen voorwerpen; is abusievelijk ook wel afgeslagen op oud buitenlands werk; na 1927 werd het tevens afgeslagen op oud Nederlands werk; I = Inlands)

Inventarisnummer

BR1598

Literatuur

Abraham L. den Blaauwen, Zilver op Sypesteyn. Een keuze uit het bezit van de Martens-Mulder-Stichting en de Van Sypesteyn-Stichting, z.p. / Nieuw-Loosdrecht 1996, nr 20;

Jean-Pierre van Rijen, Martens-Mulder Collectie. Zilver uit de 17de en 18de eeuw, z.p. 2018, p. 254; afb. p. 238, 255, cat.nr 14