DOOS

1701

onbekende zilversmid

Enkhuizen

De ovale doos, vermoedelijk gebruikt als toiletdoos, is versierd met drijfwerk in de zogeheten bloemstijl, al is de uitwerking daarvan niet exemplarisch. De nadruk ligt niet op bolgewassen en ook de symmetrie van de florale versiering is minder gangbaar: de linker- en rechterhelft van het losse deksel zijn gespiegeld. Dat laatste lijnt met de initialen die zijn weergegeven op een verhoogd ovaal in het midden: een spiegelmonogram IM of JM op een geruwde grond. Langs de dekselrand zijn lopende knorren aangebracht. Ook de bladranken op de wand tonen een zekere symmetrie. Zij ontspringen aan een op een lange zijde (wat excentrisch) geplaatst acanthusbladornament, dat fungeert als spiegellijn.[1] De bloemen aan weerszijden verschillen echter. Aan de boven- en onderzijde is de wand versierd met golflijntjes tussen profielrandjes. Met uitzondering van het ovaal met het monogram en de onderzijde zijn de gehele doos en het deksel verguld, óók de binnenzijde ervan. Het meesterteken ‘kanon’, wel geïnterpreteerd als een ‘stok met drie kogels’, werd nog niet toegeschreven.[2] Ofschoon weinig consequent doorgevoerd biedt de symmetrie van de doos een schril contrast met toiletdozen in een uitgesproken bloemstijl als het hier afgebeelde Rotterdamse exemplaar, nu in de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam (hieronder). Deze doos, vroeger toegeschreven aan Cornelis de Haan, nu aan Gerardus Vinck, is vrijwel even groot, maar met een gewicht van 293,5 gr ruim een ons lichter.[3]

[1] De fries is min of meer spiegelbeeldig opgebouwd vanuit een acanthusmotief (fungerend als spiegellijn), dat excentrisch, niét op het midden van de lange zijde valt. Zie afbeelding in Abraham L. den Blaauwen, Zilver op Sypesteyn. Een keuze uit het bezit van de Martens-Mulder-Stichting en de Van Sypesteyn-Stichting, z.p./Nieuw-Loosdrecht 1996, nr 24, p. 57.

[2] Zilver van het Noorderkwartier (cat. Westfries Museum, Hoorn), Hoorn 1957, nrs 5, 14, 23.

[3] Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr BK-NM-8460.

 

Afmetingen

hoogte 6,4 cm, breedte 14,5 cm, diepte 11,7 cm

Materiaal

Verguld zilver

Gewicht

402 gr

Merken

1 MEESTERTEKEN kanon
2 STADSKEUR wapen Enkhuizen
3 GEHALTETEKEN gewestelijk wapen Holland
4 JAARLETTER O

later toegevoegd:
ZII (sinds 1953; keur voor zilveren voorwerpen aangeboden in voltooide staat; tweede gehalte = 835/000)

Inventarisnummer

BR1594

Literatuur

Zilver van het Noorderkwartier (cat. Westfries Museum, Hoorn), Hoorn 1957, nrs 5,14, 23 (meesterteken);

Abraham L. den Blaauwen, Zilver op Sypesteyn. Een keuze uit het bezit van de Martens-Mulder-Stichting en de Van Sypesteyn-Stichting, z.p. / Nieuw-Loosdrecht 1996, nr 24;

Jean-Pierre van Rijen, Martens-Mulder Collectie. Zilver uit de 17de en 18de eeuw, z.p. 2018, p. 244, 249-250; afb. p. 236-237, 245-247, cat.nr 33