Doos in kistje

De gladde doos is geheel glad uitgevoerd, met aan de bovenrand een concave welving die naar het scharnierend deksel voert. De eigenlijke decoratie bestaat uit een mechanisch vervaardigde palmettenband tussen profielranden. Daaraan zijn een inscriptie en (later) een monogram toegevoegd. Op de linker helft van het deksel is gegraveerd: ‘de mes aides de camp/ H. le Tellier/ Bourcet/ Jacqueminot/ Lachaise/ Delamarre/ Cramayel/ Pierre’. Een in reliëf uitgevoerd monogram op het deksel toont de initialen ‘CO’.

De doos is geplaatst in een kistje met een zelfde grondvorm, zij het dat geen concave, maar een convexe welving werd toegepast. Bijzonder is de toegepaste filigraintechniek: de wanden en bodem bestaan uit met grote precisie aan elkaar gesoldeerd draadwerk in de vorm van symmetrische voluten. Of eigenlijk betreft het paneeltjes die met deze patronen gevuld zijn. Ook de convexe rand en de verhoogde bovenzijde van het deksel tonen deze techniek. Datering en Oosterse herkomst zijn moeilijk te preciseren: 18de eeuw, al wordt ook de 17de genoemd; Indonesië, in het bijzonder Batavia, maar ook vermeldingen van regio’s in het westen van India. De kist past heel precies in een foedraal van rood marokijnleer, versierd met goudstempeling, óók aan de onderzijde. Dit ‘etui’ is gevoerd met zwart fluweel; de sluithaken, scharnieren en pootjes zijn van zilver.[1]

Doos en kistje waren een geschenk voor de Franse legeraanvoerder Nicolas Charles Oudinot (1767-1847), aangeboden door zijn strijdmakkers kapitein Henri Le Tellier (1783-1818), Pierre-Joseph-Armand-Gilbert de Bourcet (1783-1831), Jean Ignace Jacqueminot, burggraaf van Ham (1787-1865), kapitein Lachaise, officier van de Generale Staf, Achille Joseph De Lamarre (1790-1873), René Éleuthère Fontaine de Cramayel (1798-1863) en mogelijk kapitein Pierre Victor, officier van de Generale Staf. Oudinot krijgt het geschenk bij zijn promotie tot ‘Maarschalk van Frankrijk’ in 1809. Het is een eretitel, toegekend aan generaals met uitzonderlijke verdiensten. Tot de vaste attributen van een maarschalk hoorde een blauwe staf (baton), hetgeen een embleem op het deksel van het kistje verklaart: twee gekruiste batons, versierd met de tijdens het keizerrijk gebruikelijke adelaars. Oudinot speelde een grote rol in Nederland na het gedwongen vertrek op 1 juli 1810 van Napoleons broer, koning Lodewijk Napoleon. In opdracht van de keizer bezet hij het hele ‘Koningrijk Holland’ en tot 14 juli is hij als bewindvoerder de machtigste man in het land. In 1811 bereidt hij een bezoek van Napoleon voor, met als hoogtepunt diens intocht in Amsterdam op 9 oktober. Het later aangebrachte monogram ‘CO’ op de doos betreft de initialen van Charles Oudinot, de oudste zoon (1819-1858) uit het tweede huwelijk.