KNOTTEDOOSJE

1646-1666

Otto Douwes

Franeker

Het zeszijdige doosje is onderaan afgewerkt met een geprofileerde rand en rust op drie bolpootjes. Op de wanden zijn in een willekeurige volgorde personificaties van zes van de zeven christelijke deugden gegraveerd, vergezeld van de Nederlandse namen. Zij verschijnen in medaillons, met bloemen in de hoeken. De drie goddelijke deugden zijn Fides (Het geloof), Spes (d Hope) en Caritas (de liefde). Alleen de Rechtvaardigheid ontbreekt bij de kardinale deugden: Prudentia (d= voorsigtighet), Temperantia (d= Matigheit) en Fortitudo (d= Sterkte). De vrouwen zijn tevens herkenbaar aan een of meer attributen: geloof (kruis), hoop (anker), liefde (twee kinderen), voorzichtigheid ofwel verstandigheid (twee slangen, geen spiegel), matigheid ofwel zelfbeheersing (wijnkan en glas) en sterkte ofwel moed (gebroken zuil). De gegraveerde vlakken worden bovenaan afgesloten door de geprofileerde rand van het deksel. Op het centrale vlak daarvan zijn huwelijkssymbolen weergegeven: twee ineengestrengelde handen met een duif erboven en een brandend liefdeshart met pijlen eronder. Eenvoudige fruitmotieven zijn afgebeeld op de gewelfde vlakken eromheen. Met een kleine inkeping op de doos- en dekselrand is aangegeven hoe deze op elkaar sluiten. Het knottedoosje maakte deel uit van het zilverbezit van het Nederlandse Koninklijk Huis. Vergelijkbare doosjes (hieronder: Willem Olthof, Leeuwarden, 1642-1663; Rijksmuseum, Amsterdam) tonen vaak eenzelfde huwelijkssymboliek en vergelijkbare medaillons met figuren.[1]

[1] Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr BK-NM-10926.

Afmetingen

hoogte 5,4 cm, ø 5,6 cm

Materiaal

Zilver

Gewicht

50,8 gr

Merken

MEESTERTEKEN Monogram OD

later toegevoegd:
dolfijn in contour (1859-1893; belastingteken voor nieuwe Nederlandse voorwerpen; is abusievelijk ook wel afgeslagen op oud buitenlands werk)

Inventarisnummer

BR3366

Literatuur

Veilingcatalogus Sotheby’s Amsterdam (Property from the Estate of Queen Juliana of the Netherlands, sale AM1100), 14-17 maart 2011, nr 71;

Jean-Pierre van Rijen, ‘Koninklijk zilver en zes zeldzame miniatuurtjes’, Muse / Rijksmuseum Twenthe, 5 (2011), nr 10, p. 14-15;

Jean-Pierre van Rijen, Martens-Mulder Collectie. Zilver uit de 17de en 18de eeuw, z.p. 2018, p. 254, 256, 309, 311; afb. p. 257, 310, cat.nr 12