PLAQUETTE

1624

Hans Lieuwens

Dit tafereel is een vervolg op de voorstelling op de vorige plaquette. Mercurius houdt met zijn linker hand het afgehakte hoofd van Argus omhoog, terwijl hij met de rechter zijn zwaard vasthoudt. Naast hem ligt het lichaam van Argus, wiens hand nog op zijn staf rust, terwijl het bloed uit de hals gutst. Links komt de hond terug, rechts op de achtergrond de koe (Io). Op de achtergrond reikt de gekroonde godin Juno naar een pauw. Achter haar is een toren te zien, gebouwd op een heuvel, in de verte bovendien een vestingstad. Beide taferelen worden beschreven in de Metamorfosen van Ovidius (boek 1, vers 713-723).

Deze plaquette, gesigneerd ‘HL’, gaat terug op een in lood afgegoten exemplaar, dat zich – evenals een kopie hiervan in aardewerk – in het Berlijnse Kunstgewerbemuseum bevond, maar verloren ging. Een ‘ronde gedreven koperen relief, diam. 19 ½ cM’ met dezelfde voorstelling, indertijd in de Utrechtse collectie Brom, is niet meer te traceren.[1] Ook hier zijn er – naast dit exemplaar van de meester met de initialen HL – werken van twee anderen die de plaquette navolgden. De Leeuwarder zilversmid Rintje Jans voorzag in 1671 het plat van de zogeheten Popta-schotel (Fries Museum, Leeuwarden) onder meer van deze voorstelling, terwijl de meester GB deze op een zilveren kan liet terugkeren (Rijksmuseum, Amsterdam).[2] Op de achterkant zijn de aanduidingen ‘XX’ en ‘Back’ gegrift.

[1] Katholiek Documentatiecentrum (Radboud Universiteit Nijmegen), nr 218-9777.

[2] Popta-schotel: Marlies Stoter, De Zilveren Eeuw. Fries pronkzilver in de zeventiende eeuw (cat. Fries Museum, Leeuwarden), Leeuwarden/Franeker 2000, nr 19; kan: J.R. ter Molen, Van Vianen. Een Utrechtse familie van zilversmeden met een internationale faam (dissertatie Rijksuniversiteit Leiden), z.p. 1984, dl. 2, nr 511 (Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr BK-1969-30-A).

Afmetingen

ø 20 cm

Materiaal

Zilver, deels verguld

Gewicht

Merken

geen

SIGNATUUR

monogram HL

Inventarisnummer

BR3050

Literatuur

A.L. den Blaauwen, Adam, Paulus en Christiaen van Vianen. Leven en werk (doctoraalscriptie Rijksuniversiteit Leiden), 1957, p. 22;

J.W. Frederiks, Dutch silver. II: Wrought plate of North and South-Holland from the Renaissance until the end of the eighteenth century, Den Haag 1958, nr 83Z;

J.R. ter Molen, Van Vianen. Een Utrechtse familie van zilversmeden met een internationale faam (dissertatie Rijksuniversiteit Leiden), z.p. 1984, dl. 2, nr 130;

Ingrid Weber, Deutsche, niederländische und französische Renaissance­plaketten 1500-1650. Modelle für Reliefs an Kult-, Prunk- und Gebrauchsgegenständen, München 1975, nr 948.4;

Jean-Pierre van Rijen, Martens-Mulder Collectie. Zilver uit de 17de en 18de eeuw, z.p. 2018, p. 45, 48-49; afb. p. 47, cat.nr 8