THEEPOT

1724

Tobias van Velsen

Bolsward

De versiering toont een horror vacui in drijfwerk, die aansluit bij veel Friese trek- ofwel theepotten, waterketels en ander zilverwerk uit de eerste helft van de 18de eeuw. De buik van de theepot is versierd met gedreven band- en bladwerk, waartussen zich schelpen en draperieën met kwastjes bevinden, steeds op een geruwde grond, deels gematteerd, deels uitgewerkt in een gestippeld schubbenmotief. Binnen profielranden is het zilver daarboven voorzien van knorren, glad gelaten respectievelijk versierd met geschakelde bladrozetten. De tuit loopt uit in een kop van een (fabel)dier en is onderaan versierd met acanthusblad. Het oor toont een bloem- en bladslinger op een geruwde grond, terwijl boven aan een parelrand een plastisch vrouwenkopje prijkt, dat de duim grip geeft bij het schenken. Ivoren of benen schijfjes voorkomen dat het oor te heet wordt. De knorren en het acanthusblad op het deksel worden herhaald op de knop, die met een moertje bevestigd is. Door middel van kettinkjes is het deksel verbonden met het oor en de tuit. Met name tuit en oor zijn van een type dat bij theepotten van maker Tobias van Velsen vaker voorkomt.[1] Een opengezaagd patroon in rozetvorm in de wand tussen pot en tuit houdt theeblaadjes tegen. De theepot is later versierd met het gegraveerde helmteken en de zinspreuk ‘Through’ van de Hamiltons (Duke of Hamilton and Brandon). Het helmteken bestaat uit een eik met loof en eikels, waarvan de stam door een spanzaag wordt doorgezaagd.

[1] JtM [Johan ter Molen], cat.nr 273, in: Johan R. ter Molen e.a., Fries goud en zilver, Gorredijk 2014, p. 764-765 (1728); Stichting Bolswards Historie, bruikleen van Ottema-Kingma Stichting, nr NO 03213 (1729).

Afmetingen

hoogte 12,5 cm, breedte 20,1 cm, ø 13,3 cm

Materiaal

zilver, ivoor of been

Gewicht

397,6 gram

Merken

1 MEESTERTEKEN hoorn in een gekroond schild
2 STADSKEUR wapen Bolsward
3 GEHALTETEKEN gewestelijk wapen Friesland (zonder kroon)
4 JAARLETTER gekroonde I

later toegevoegd:
ZII (merkenlijst nr 14)

Inventarisnummer

BR1580

Literatuur

Bernard Burke, The General Armory of England, Scotland, Ireland, and Wales, comprising a registry of armorial bearings from the earliest to the present time, dl. 2, Londen 1898 (reprint 2007), p. 446 (Hamiltons);

Elias Voet, R. Visscher, Merken van Friesche goud- en zilversmeden; voorafgegaan door de Leeuwarder goud- en zilversmeden uit de XVIe, XVIIe en XVIIIe eeuw, Den Haag 1932, nr 58 (meesterteken);

Abraham L. den Blaauwen, Zilver op Sypesteyn. Een keuze uit het bezit van de Martens-Mulder-Stichting en de Van Sypesteyn-Stichting, z.p. / Nieuw-Loosdrecht 1996, nr 28;

Jean-Pierre van Rijen, Martens-Mulder Collectie. Zilver uit de 17de en 18de eeuw, z.p. 2018, p. 172; afb. p. 167-169, 349, cat.nr 37