TWEE MISAMPULLEN

1603/04

Willem vander Mont

Antwerpen

Op voetrand en buik van de water- en wijnampul zijn gestempelde respectievelijk gegraveerde godrons aangebracht, waarbij de uitgezaagde en gegraveerde manchet in vorm aansluit. De gegraveerde godrons worden afgewisseld met een geteld-geld-motief. Boven een geprofileerde insnoering is de voet onversierd, zoals het lichaam boven een profielrand glad gelaten is. Het halfbolvormige deksel met eenkakig scharnier sluit ook over de sneb en is met een gelobde duimrust te openen. Het aansluitende oor is aan boven- en onderzijde gekruld.

Een gegraveerd wapen op beide deksels toont twee ruggelings afgewende klimmende leeuwen met samengevlochten staarten. Dit familiewapen van de familie De Cordes fungeerde voorheen als wapen van Wichelen (Oost-Vlaanderen), al werd het nooit op het zegel gebruikt. Bij andere sets zijn de ampullen vaak gemarkeerd met de letters A (aqua, water) en V (vinum, wijn). De enige aanduiding hier is een A op de onderrand van een ampul. Als dit naar de functie verwijst, zouden de ampullen ooit een vaste plaats hebben gehad op een (verloren gegaan) ampullenblad. Onder de sneb van een van de ampullen is het monogram VA gegraveerd dat met bovenstaande aanduidingen niets van doen heeft.[1]

De godrondecoratie op voetrand en buik komt vaker voor en is identiek aan die op een ampul, afgebeeld in een overzichtswerk van de jezuïet Joseph Braun uit 1924, maar niet meer te traceren (hieronder).[2] Van Vander Mont zijn nog zeventien andere zilveren objecten bekend, steeds vervaardigd voor de kerk. De ampullen zijn een vroege voorbode van de renaissance: rond 1600 zijn enkele van zijn monstransen nog overwegend gotisch van stijl.

[1] Den Blaauwen suggereert onterecht dat het ‘Vinum/Aqua’ zou kunnen betekenen.

[2] Joseph Braun, Der christliche Altar in seiner geschichtlichen Entwicklung, München 1924, nr 316 (Meßkännchen, Karthaus, Pfarrkirche).

Afmetingen

A hoogte 11,2 cm, breedte 7,6 cm, ø buik 5 cm
B hoogte 11,4 cm, breedte 7,9 cm, ø buik 5 cm

Materiaal

Zilver

Gewicht

A 124 gr
B 126,1 gr

Merken

1 MEESTERTEKEN druiventros
2 STADSKEUR gekroonde hand
3 JAARLETTER S

Inventarisnummer

BR1612 (A-B)

Literatuur

Abraham L. den Blaauwen, Zilver op Sypesteyn. Een keuze uit het bezit van de Martens-Mulder-Stichting en de Van Sypesteyn-Stichting, z.p. / Nieuw-Loosdrecht 1996, nr 2;

A.M. Claessens-Peré e.a., Zilver voor Sir Anthony (cat. Provinciaal Museum Sterckshof/Zilvercentrum, Antwerpen), Gent/Antwerpen 1999, nr 9, p. 92-93;

Jean-Pierre van Rijen, Martens-Mulder Collectie. Zilver uit de 17de en 18de eeuw, z.p. 2018, p. 268; afb. p. 269, cat.nr 3